مهندسی عمران

دروس زیر هسته دوره کارشناسی پیوسته مهندسی عمران را تشکیل می دهند.

1. استاتیک و دینامیک

2. مقاومت مصالح 1

3. مکانیک خاک

4. مکانیک سیالات

5. تحلیل سازه 1

اگر این هسته اولیه به خوبی شکل بگیرد، یادگیری سایر دروس بسیار سریعتر و راحت تر انجام خواهد شد.

در برنامه درسی دوره کارشناسی پیوسته مهندسی عمران 22 واحد درس عمومی، و 20 واحد درس پایه وجود دارد. دانشجویان بایستی با رعایت پیشنیازها به گونه ای این دروس را انتخاب نمایند که ضمن ایجاد تعادل بین دروس عمومی، دروس پایه و دروس اصلی و تخصصی، بتوانند به موقع این دروس را بگذرانند. لذا در این مطلب برنامه پیشنهادی اخذ دروس عمومی و دروس پایه به صورت متعادل ارائه می شود. این پیشنهاد بر اساس آخرین برنامه درسی کارشناسی مهندسی عمران مصوب سال 1388 تهیه شده است.

بسیاری از دانشجویان علاقمند به مطالعه رمان و تاریخ، به دنبال نوشتن داستان و خاطرات خود هستند. از آنجایی که روز به روز بر تعداد این افراد افزوده می گردد، در برخی دانشگاه ها در قالب دوره های فوق برنامه کارگاه های آموزش داستان نویسی برگزار می شود. در این مطلب تعدادی از منابع آموزشی رایج در این زمینه معرفی می گردد. امید است مفید واقع شود.

منابع آموزشی:

1. کتاب عناصر داستان نوشته آقای جمال میرصادقی از انتشارات سخن. (درباره مواردی چون پیرنگ، شخصیت و شخصیت پردازی، درونمایه و .)

2. کتاب ادبیات داستانی نوشته آقای جمال میرصادقی از انتشارات سخن. (درباره انواع داستان، قصه، رمانس، داستان کوتاه و رمانس و .)

3. کتاب راهنمای داستان نویسی نوشته آقای جمال میرصادقی از انتشارات سخن. (بسیاری از اطلاعات موجود در 2 کتاب قبلی بسط داده شده، و همچنین چند موضوع جدید طرح گردیده است)

4. کتاب ارواح شهرزاد نوشته شهریار مندنی پور از انتشارات ققنوس.

5. کتاب درس هایی درباره داستان نویسی (Dare to Be a Great Writer) نوشته آقای لئونارد بیشاپ (Leonard Bishop) ترجمه آقای محسن سلیمانی از انتشارات سوره مهر.

6. کتاب هنر داستان نویسی (The Art of Fiction) نوشته آقای دیوید لاج (David Lodge) ترجمه آقای رضا رضایی از نشر نی.

7. کتاب چگونه زندگی نامه بنویسیم ترجمه آقای محسن سلیمانی از انتشارات سوره مهر.

(گزیده ای از کتاب Writing Biography & Autobiography نوشته آقای Brian D. Osborne و

کتاب How to Write Biographies and Company Histories نوشته آقای Richard Sawyer)

کلام الله مجید بزرگترین معجزه خاتم الانبیاء حضرت محمد (ص)، و  تنها کتاب آسمانی تحریف نشده است که در زمان حیات حضرت محمد (ص) تحت نظر ایشان گردآوری گردیده و علاوه بر آن توسط بسیاری از مسلمانان به حاظفه سپرده شده است. از این رو ضروری است که روش صحیح قرائت قرآن کریم به ویژه به دانشجویان و دانش آموزان آموزش داده شود.

متاسفانه به نظر می رسد برخورد با موضوع قرآن کریم به عنوان درسی که باید امتحان آن را گذراند و نمره قبولی اخذ کرد، تا کنون نتیجه چندان مطلوبی نداشته است چرا که تمام تلاش دانش آموز یا دانشجو معطوف به اخذ نمره قبولی امتحان و گذراندن درس می گردد. شاید بهتر باشد در این خصوص به جای ملاک قرار دادن نمره و گذراندن درس، تمرکز بر انگیزش و ایجاد علاقه به مطالعه و قرائت قرآن کریم باشد، تا بدین ترتیب این انگیزه و علاقه نیروی محرکه یادگیری و ادامه مسیر افراد در آینده باشد.

امید است که آموزش قرائت قرآن کریم در قالب کلاس های فوق برنامه برای دانش آموزان و دانشجویان به صورت مدون و منظم برنامه ریزی و ارائه گردد.

مراحل آموزش قرائت قران کریم:

1. روخوانی (الف. بخش خوانی ب.شمرده خوانی)

2. روانخوانی

3. تجوید (خوب ادا کردن حروف و شناختن مواضع وقف و وصل)

4. قرائت ترتیل (قرآن با آرامش و طمانینه وبه صورت منظم و مرتب و بدون عجله و شتاب خوانده شود که در چنین حالتى هم در خواننده اثر خود را مى گذارد و هم شنونده را تحت تاثیر جاذبه خود قرار مى دهد)

استفاده قرائت های تحقیق (قرائتی که با دقت زیاد و سرعت کم خوانده می شود و برخی به آن قرائت آموزشی نیز می گویند) همزمان با نگاه کردن به متن قرآن کمک بسیار موثری در یادگیری قرائت قرآن است.

به عقیده نگارنده برای قرائت قرآن همواره کیفیت قرائت باید مد نظر باشد و نه سرعت آن. و از همه مهم تر اینکه هدف اول بایستی لذت بردن خود فرد از مطالعه و قرائت قرآن باشد.

این مطلب یک نظر در خصوص آموزش قرآن در دانشگاه و ارائه برخی مطالب به دانشجویان است. قطعا برای اطلاعات بیشتر نیاز است از کتب معتبر استفاده و از م و راهنمایی افراد متخصص و آگاه تر بهره گرفت.

معمولا یکی از مشکلاتی که دانشجویان در ابتدای تحصیل خود در دانشگاه با آن مواجه می شوند ناکارآمد بودن روش های مطالعه قبلی آنان است.

در بسیاری مواقع جزوه نویسی، مطالعه و آمادگی برای امتحانات در محیط دانشگاه که بعضا برای یک درس چند کتاب منبع معرفی می گردد، نیازمند استفاده از روش های جدیدتری است. در سایر کشورها به صورت معمول کتاب هایی با عنوان Study Skills منتشر گردیده و یا دانشگاه ها بر روی وبگاه های خود مطالب آموزشی در این زمینه را درج می کنند. ولی متاسفانه در ایران این رویه وجود نداشته و دانش آموزان و دانشجویان بر اساس آزمون و خطا مسیر خود را پیدا می کنند. البته کم نیستند افرادی که عدم توفیق در پیدا کردن مسیر را به حساب بی استعدادی خود منظور کرده و عطای درس خواندن را به لقایش می بخشند.

به صورت معمول در موضوع Study Skills به روش های مطالعه، شیوه های یادداشت برداری، مرور مطالب، زمان بندی، تندخوانی، تمرین های تقویت حافظه و موارد مشابه پرداخته می شود.

امید است روزی شاهد گنجانده شدن درسی تحت عنوان روش های مطالعه و درس خواندن در فهرست دروس عمومی مقطع کارشناسی باشیم.

منابع مطالعاتی:

از میان معدود کتاب های ترجمه و منتشر شده، شاید موردی که بیش از بقیه موارد می تواند به دانشجویان در این زمینه کمک کرده و مطالب را به صورت مختصر و مفید توضیح داده، کتاب « فن مطالعه » نوشته خانم لیندا فریل انیس با ترجمه آقای علی صلح جو از مرکز نشر دانشگاهی است. این کتاب قیمت (5000 تومان) و حجم (190 صفحه قطع A5) مناسبی دارد.

در میان کتب خارجی (غیرفارسی) به نظر می رسدکتب زیر مفید باشند:

- کتاب Essential Study Skills نوشته Linda Wong

- کتاب Teaching, Learning and Study Skills: A Guide for Tutors نوشته Tom Burns

فعالیت در محیط های صنعتی و کارگاهی نیازمند رعایت نکات ایمنی و آمادگی برای مقابله و مهار حوادث احتمالی است. با توجه به وسعت فعالیت های عمرانی در بخش نظارت و اجرا و حجم پروژه های عمرانی کشور به ویژه در نقاط غیرشهری، ضروری است مهندسان عمران آمادگی لازم جهت مواجهه با شرایط حساس و خطرناک را داشته باشند. لذا به نظر می رسد آموزش امداد و نجات تا حد قابل قبولی دانش و مهارت مهندسان را برای نیل به این مقصود تقویت نماید. بدین منظور پیشنهاد می شود درسی 3 واحدی (2 واحد نظری و 1 واحد عملی) برای آموزش مطالب مورد نیاز در نظر گرفته شود.

1. آموزش کمک های اولیه

1. Responding to Emergencies (Comprehensive First Aid/CPR/AED) Written by American Red Cross From American Red Cross.

2. Prehospital Emergency Care Written by Joseph J. Mistovich From PEARSON.

2. آموزش مهارت های نجات

1. The Firefighter’s Handbook: Essentials of Firefighting and emergency Response From Thomson Delmar Learning

در ویراست دوم، فصول 4 و 13 و 15 و 16 و 21 و 22 پشنهاد می شود.

توضیح مهم: منابع معرفی شده فوق، کتاب های تخصصی هستند و تدریس تمام مباحث آن در حد یک درس 3 واحدی (2 واحد نظری و 1 واحد عملی) امکان پذیر نیست و بایستی مباحث مورد نیاز از محتوای این کتاب ها گزینش شود.

یکی از روش های حل مسئله که همانند TRIZ بسیار مورد استفاده قرار میگیرد، تفکر طراحی Design Thinking است. مهمترین تفاوت دو روش مذکور در این است که TRIZ بر روی بهترین راه حل متمرکز است ولی Design Thinking  بر روی مخاطب پسندترین راه حل. از این رو ضروری به نظر می رسد که در کنار آموزش TRIZ، روش Design Thinking نیز به دانشجویان رشته های مهندسی آموزش داده شود.

معرفی کوتاه تفکر طراحی:

تفکر طراحی یکی از روش های حل مسئله بوده که بر روی مصرف کننده نهایی (انسان) و نیازهای آن متمرکز است. این روش فرآیندی تکرارشونده جهت درک مصرف کننده، به چالش کشیدن فرضیه ها و باز تعریف مسائل به منظور یافتن راهبردها و راه حل های جایگزین که ممکن است در ابتدا به ذهن ما نرسیده باشد، است.

امروزه انواع مختلفی از فرآیند تفکر طراحی مورد استفاده قرار می گیرد که به صورت معمول شامل 3 تا 7 مرحله، گام یا حالت می شود. با این وجود تمام آنها دارای شباهت هستند. در این نوشته به نوع 5 مرحله ای که توسط Stanford d.school (دانشگاه استنفورد) که از پشروترین مراکز آموزش تفکر طراحی است، اشاره می شود. این نوع شامل 5 بخش زیر است:

1. همپوشانی با کاربران یا مصرف کننده نهایی (Empathise)

2. تعریف و مشخص کردن نیازهای کاربران، مشکلات آنها و بینش های طراح (Define)

3. ایده پردازی از طریق به چالشکشیدن فرضیه ها و خلق ایده برای راه حل های مبتکرانه (Ideate)

4. نمونه سازی برای شروع خلق راه حل (Prototype)

5. آزمودن راه حل (Test)

در این رابطه نکته حایز اهمیت آن است که بدانیم انجام این بخش ها، سلسه مراتب و ترتیب خاصی نداشته (خطی نیستند) و هرکدام از بخش ها می توانند چند نوبت تکرار یا به موازات بخش دیگری همزمان انجام شوند.

منابع آموزشی:

1. The Art of Innovation: Lessons in Creativity from IDEO, America's Leading Design Firm Written by Tom Kelley & Jonathan Littman From Crown Business.

2. Insight Out: Get Ideas Out of Your Head and Into the World Written by Tina Seelig From HarperOne.

3. Design Thinking: Understanding How Designers Think and Work Written by Nigel Cross From Bloomsbury Academic.

4. Change by Design: How Design Thinking Transforms Organizations and Inspires Innovation Written by Tim Brown From HarperBusiness.

5. وبگاه Stanford d.school

با توجه به اینکه مهندسان عمران چه در طراحی و چه در اجرا با مسائل گوناگونی مواجه می شوند و بسیار پیش می آید که این مسائل و مشکلات راه حل مشخص و رایجی ندارد، لذا نیاز است دانشجویان عمران در هنگام تحصیل حداقل آمادگی های لازم را جهت مواجهه با این مسائل و شرایط کسب نمایند.

یکی از مباحثی که در بسیاری از کشورها مورد توجه دست اندرکاران امر آموزش بوده و هست، پرورش خلاقیت در دانش آموزان و دانشجویان است. در بسیاری از کشورهای پیشرفته جهت نیل به این هدف اقدام به آموزش مبحثی تحت عنوان TRIZ از دوران مدرسه شده است. ولی در کشور ما علیرغم وجود این دغدغه اقدام چندان موثری در این زمینه صورت نپذیرفته است. این مطلب جهت معرفی مختصر TRIZ به دانشجویان رشته عمران است.

به صورت خلاصه در TRIZ با مطالعه مسائل حل شده و راه حل های آنها به کشف الگوها و استخراج قواعد عام حل مسئله پرداخته شده است. پایه گذار TRIZ گنریخ آلتشولر است، وی با مطالعه بیش از 200 هزار اختراع موفق به ارائه 40 قاعده برای حل مسائل شده است.

امید است روزی شاهد گنجانده شدن درسی تحت عنوان خلاقیت و نوآوری در فهرست دروس عمومی مقطع کارشناسی باشیم.

شکل گیری TRIZ و پایه گذار آن:

TRIZ مخففی برای "تئوری حل مسئله خلاقانه"

در زبان روسی Teoriya Resheniya Izobreatatelskikh Zadach و در زبان انگلیسی Theory of Inventive Problem Solving است. گنریخ سالوویچ آلتشولر (Genrikh Saulovich Altshuller) و همکارانش در شوروی سابق این روش را در سال های 1946 تا 1985 توسعه دادند.

آلتشولر (1926-1998) مهندس، مخترع و دانشمند روس متولد تاشکند در ازبکستان در خانواده ای رومه نگار متولد شد. وظیفه وی به عنوان کارمند دفتر ثبت اختراعات نیروی دریایی شوروی، غربالگری اختراعات بود.

آلتشولر در سال 1948 در دوره دیکتاتوری استالین به دلیل مشکلات ی، زندانی و به اردوگاه کار اجباری در Vorkuta در محدوده مدار شمالگان زمین (Arctic Circle) فرستاده شد. جایی که وی تنها نخبه زندانی نبود. این نخبگان از این فرصت برای آموزش علوم مختلف به یکدیگر استفاده کردند. پس از اتمام دوره زندان وی در سال 1956 اولین مقاله خود درباره TRIZ را منتشر کرد. او با مطالعه 200 هزار اختراع ثبت شده 40 قاعده را که اصول خلاقیت نامیده می شود را تدوین نمود. وی 20 کتاب و 400 مقاله درباره TRIZ نوشت. وی در سال 1998 به دلیل بیماری پارکینسون در باکو در کشور آذرباجایجان (شهری که بیشتر عمر خود را در آن گذراند) درگذشت.

آلتشولر بین مسئله عمومی و مسئله خلاقانه تفاوت قائل بود. ولی مسئله خلاقانه را مسئله ای می داند که راه حل آن موجب ظهور مسئله دیگری می شود. به عنوان مثال افزایش مقاومت ورق فولادی باعث افزایش وزن می شود. در حالی که ما به مقاومت ورق نیاز داریم و نه وزن آن. در این حالت ورق نبایستی زیاد ضخیم و زیاد ضعیف باشد.

وی معقتد بود جامعه سالم تعداد بیشتری از افراد خلاق را نیاز دارد. افراد خلاق برای رسیدن به اهداف متعالی تلاش می کنند. بدون وجود این افراد مشکلات جامعه انسانی حاد شده و به سمت فروپاشی سوق می یابد.

آشنایی با TRIZ:

انواع پروژه ها اغلب به نقطه ای می رسند که تمام تجزیه و تحلیل ها انجام شده و گام بعدی مبهم است. تیم پروژه باید برای فهمیدن اینکه چه باید بکند، خلاق باشد. ابزارهای رایج خلاقیت محدود به طوفان ذهنی و روش های مرتبط با آن بستگی به شهود، پشتوانه و دانش اعضای تیم دارند. این روش ها به صورت معمول روان پایه بوده و نتایج غیرقابل پیش بینی و تکرارناپذیر دارند.

TRIZ یک روش حل مسئله بر پایه منطق و اطلاعات، و نه شهود است که توانایی تیم پروژه را برای حل خلاقانه مشکلات تقویت می کند. همچنین TRIZ با توجه به رویکرد ساختاری و الگورتیمی خود، تکرارپذیری، قابلیت پیش بینی و اطمینان را فراهم می آورد.

TRIZ دانش بین المللی خلاقیت است که بر مطالعه «الگوهای مسائل و راه حل ها» و نه «خلاقیت های خودجوش و شهودی افراد یا گروه ها» استوار است. برای کشف «الگوهایی که راه حل های موثر برای مشکلات را پیش بینی می کنند» بیش از 3 میلیون اختراع ثبت شده  مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته اند.

تحقیق TRIZ با این فرضیه که «اصول جهانی خلاقیت که پایه ای برای نوآوری های خلاقانه و موجب ارتقای فناوری می شود» وجود دارد، آغاز شد. اگر این اصول قابل شناسایی و تدوین باشند، می توان آنها را به مردم برای ایجاد فرآیند خلاقیت قابل پیش بینی تر آموخت. به زبان ساده تر «فردی در جایی مشکلی را حل کرده است. خلاقیت آن راه حل را پیدا کرده و با شرایط این مسئله خاص تطبیق داده است».

در طول 60 سال گذشته این تحقیق در مراحل مختلفی ادامه پیدا کرده و سه یافته عمده آن عبارتند از:

1. مشکلات و راه حل ها در علوم و صنایع تکرار می شوند. در هر مشکل، «مشخصات تناقضات» راه حل خلاقانه آن مشکل را پیش بینی می کند.

2. الگوهای تکامل فنی در علوم و صنایع تکرار می شوند.

3. نوآوری های خلاقانه از «تاثیرات علمی» بیرون از حوزه ای که در آنجا توسعه داده شده اند، استفاده می کند.

کتاب:

می توان از دو کتاب نام برده شده در زیر برای آشنایی بیشتر با این موضوع بهره گرفت.

1. 40 قاعده: کلیدهای تریز برای نوآوری فنی نوشته آقای آلتشولر (Altshuller) ترجمه آقای محمود کریمی و خانم نونان میرخانی از انتشارات رسا

2. TRIZ نوآوری نظام یافته نوشته آقای جان ترنینکو (John Terninko) ترجمه آقای مصطفی جعفری و آقای امیرحسین فهیمی از انتشارات رسا

منابع مورد استفاده:

- https://triz-journal.com/triz-what-is-triz/

- https://www.aitriz.org/articles/TRIZFeatures/30383039-4D6973687261.pdf

مدیریت دانش عبارت است از توانمندسازی افراد، گروه ها و سازمان ها برای کسب (Capture)، اندوختن (Store)، ایجاد (Create)، تشریک (Share) و بکارگیری (Apply) به صورت متمرکز و نظام مند جهت رسیدن به اهداف است.

در دنیای رقابتی امروز اقتصاد محصول محور بر پایه دارایی های مشهود، جای خود را به اقتصاد دانش بنیان بر پایه دارایی های نامشهود (سرمایه فکری، سرمایه دانشی) و سرمایه انسانی داده است. در اقتصاد نوین، دانش عامل و منبع اصلی خلق ارزش، رشد اقتصادی و کسب موفقیت محسوب گشته و به تبع آن سنجش عملکرد و کارآیی هر سیستمی وابسته به آن است.

از این رو پیشرفت (رشد و توسعه) کشور نیازمند ایجاد ساختاری اجتماعی است که مسئولیت تولید، ارتقا و به روز رسانی دانش، توسعه توانمندی ها، مدیریت دانش، و اطمینان از بکارگیری دانش موجود را بر عهده گیرد. لذا آموزش مفاهیم، مبانی و اصول مدیریت دانش و ترویج آن بین دانشجویان که لایه تخصصی جامعه را تشکیل می دهند، امری ضروری و حیاتی محسوب می گردد.

امید است شاهد گنجانده شدن عمومی این درس در برنامه دوره های تحصیلی مقطع کارشناسی باشیم.

برخی نتایج استفاده و پیاده سازی مدیریت دانش عبارتند از:

1. جلوگیری از بروز خطاهای مشابه قبلی و صرفه جویی در مصرف منابع

2. ارتقای استانداردها و اصلاح فرآیندها

3. استفاده و به اشتراک گذاری سریع و وسیع دانش، ایده ها، تجارب و مهارت های موجود

4. دسترسی سریع به اطلاعات و منابع مرتبط و تسهیل تصمیم گیری

5. تحریک نوآوری و رشد

منابع پیشنهادی برای مطالعه:

1. کتاب مدیریت دانش کاربردی نوشته Wendi Bukowitz و Ruth L. Williams ترجمه آقای علی حسین کشاورزی و آقای علی رضاییان از انتشارات سمت.

2. The Knowledge Manager's Handbook Written by Nick Milton, Patrick Lambe From Kogan Page.

3. Knowledge Management: A State of the Art Guide Written by Paul R. Gamble,‎ John Blackwell From Kogan Page Business Books.

4. Encyclopedia of Knowledge Management Written by David G. Schwartz, Dov Te'eni From IGI Global.

5. Working Knowledge Written by by Thomas H. Davenport,‎ Laurence Prusak From Harvard Business Review Press.

6. Knowledge Management: An Integrated Approach Written by Ashok Jashapara From Pearson.

7. Knowledge Management in Theory and Practice Written by Kimiz Dal From MIT Press.

با مطالعه تاریخ کشورمان به وضوح می توان دریافت اصلی ترین مشکل ما که باعث بروز وقایع و معضلات گوناگونی شده است، ضعف در دو حوزه اقتصاد (به ویژه موضوع تولید و بازرگانی و تعادل بین آنها) و فناوری بوده است. شاید بتوان گفت رشد موثر (و نه پوشالی) این دو حوزه کلید بهبود کشور است.

بر این اساس یکی اقتصاد از اصلی ترین موضوعات مربوط به زندگی روزمره مردم است، و رفتار و نحوه برخورد مردم با مسائل اقتصادی و تصمیم گیری های آنان در این زمینه عاملی تعیین کننده محسوب می شود (علم اقتصاد در زمره علوم اجتماعی طبقه بندی می شود)، از این رو ضروری است که مفاهیم عمومی و پایه به ویژه تعاریف شاخص های اقتصادی به منظور فهم گزارش ها و آمارهای اقتصادی حداقل در سطح کلان به عموم مردم به ویژه قشر دانشگاهی آموزش داده شود.

آموزش اقتصاد و مفاهیم آن نه تنها بر زندگی شخصی دانشجویان و دانش آموختگان، تاثیر  دارد، بلکه می تواند به فهم صحیح تر  از فضای اقتصادی و فضای کسب و کار کشور و رفتار سنجیده تر آنان کمک کرده و زیرساختی برای رشد اقتصادی کشور با مشارکت شهروندان گردد.

علاوه بر آن از آنجایی که تصمیمات و رفتار آحاد مردم عاملی تعیین کننده در اقتصاد است، می توان در بزنگاه ها و بحران های اقتصادی، امید بیشتری به همراهی مردم و بهبود شرایط داشت.

در خصوص رشته مهندسی عمران، توجه به علم اقتصاد اهمیت ویژه ای دارد. چرا که یکی از نیروهای محرکه اقتصاد کشور هم به جهت اشتغاایی و هم به جهت اعتبارات و گردش مالی، بخش عمرانی (اعم از ساخت و ساز شهری، و زیرساخت های زیربنایی) است. و توجه به مفاهیم اقتصادی می تواند به آینده نگری مهندسان در شیوه سرمایه گذاری و تعریف نوع پروژه ها کمک شایانی کند.

لازم به ذکر است علم اقتصاد با اقتصاد مهندسی متفاوت بوده و بسیاری کلان تر و از زوایای بیشتری به موضوعات نگاه می کند.

امید است روزی شاهد گنجانده شدن درس اقتصاد در فهرست دروس عمومی مقطع کارشناسی باشیم.

منابع جهت مطالعه:

(مقدماتی)

1. کتاب اقتصاد برای همه (اقتصاد کلان - 2 جلدی) نوشته آقای علی سرزعیم از انتشارات ترمه.

2. کتاب بینش اقتصادی برای همه (اقتصاد خرد) نوشته آقای علی سرزعیم از انتشارات ترمه.

3. کتاب اقتصاد (مختصر و مفید) نوشته آقای پارتا داسگوپتا (Dasgupta) ترجمه آقای جعفر خیرخواهان از نشر ماهی.

4. کتاب دید اقتصادی نوشته آقای پیتر شیف (Peter Schiff) ترجمه آقای سهند حمزه ای از انتشارات آریانا قلم.

(تخصصی)

5. دوره 4 جلدی نوشته آقای نیکولاس گریگوری منکیو (Mankiv) ترجمه آقای حمیدرضا ارباب از نشر نی.

- الف. مبانی علم اقتصاد

- ب. نظریه اقتصاد کلان

- ج. نظریه اقتصاد خرد

- د. کلیات علم اقتصاد

6. کتاب اقتصاد کلان (2 جلدی) نوشته آقای تیمور رحمانی از انتشارات برادران.

7. کتاب اقتصاد کلان (رشته مدیریت) نوشته آقای محسن نظری از انتشارات نگاه دانش.

8. کتاب اقتصاد خرد (رشته مدیریت) نوشته آقای محسن نظری از انتشارات نگاه دانش.

"منطقی باش"، "منطقی فکر کن"، "حرفت اصلا منطقی نیست"، "منطق نداری"، "بی منطق"، "عشق منطق نمیشناسه" و یا به قول اصلان (با بازی آقای محمود بصیری) در سریال آرایشگاه زیبا با لهجه قزوینی "آدم باید منطق داشته باشه" و . این حرف ها یا مشابه شون رو خیلی شنیدیم و احتمالا باز هم خواهیم شنید.

خب حالا این منطق چی هست که آدم باید داشته باشه؟

در یک جستجوی ساده اینترنتی می توان تعریفی ساده از منطق به دست آورد. یکی از ساده ترین تعاریف ارائه شده از منطق (به نقل وبگاه رشد که اونهم از منابع دیگه ای استفاده کرده) به قرار زیر هستش.

"فکر انسان پیوسته در معرض خطا و لغزش است و ممکن است در مسیر تفکر و استدلال و استنتاج که بر این اعمال ذهنی آدمی است، به اشتباه بیفتد. پس انسان، برای کشف حقیقت و مصون ماندن از خطای درتفکر، نیازمند و محتاج به یک سلسله اصول و قواعد عام و فراگیر است که او را در همه جا راهنمایی کند و مانع از گمراهی وی در تفکر گردد. مجموع این اصول و قواعد، منطق (logic) نام دارد. منطق به معنی قانون صحیح فکر کردن است و راه و روش صحیح فکر کردن و درست اندیشیدن و نتیجه گیری کردن را می آموزد."

حالا که تعریف منطق معلوم شد، میریم سراغ ربط منطق به این وبلاگ و موضوع "تحول در آموزش"؟

بر اساس تعریف منطق به نظر میرسه حداقل برای "استدلال و نتیجه گیری درست" به یادگیری منطق نیاز داریم. در این صورت یادگیری منطق نه تنها برای دانشجویان، بلکه توسط دانش آموزان هم امری لازم و ضروری محسوب میشه.

آقای لطف الله نبوی عضو هیات علمی دانشگاه تربیت مدرس در مصاحبه ای گفتن: "ارسطو اساسا واژه منطق را استفاده نکرد، بلکه از «دانش تحلیل» استفاده می کرده است، هر کسی که می خواهد تحلیل علمی داشته باشد نیازمند دانشی به نام دانش تحلیل است که قرن ها پس از ارسطو به علم منطق (Logic) شهرت یافت. این اولین آسیب شناسی است که خیلی مهم است."

مهندسی هم با تحلیل مسائل و مشکلات، و استدلال و نتیجه گیری سروکار داره. پس قاعدتا مهندسان باید منطق داشته باشن.

لازم به ذکر است اولین فردی که اقدام به استخراج و تدوین این اصول و قواعد ذهنی (که بعدها منطق نامیده شده) ارسطو  است.

در خاتمه این توضیحات که امیدوارم منطقی بوده باشه، منابع زیر جهت یادگیری منطق توصیه میشه.

امید است روزی شاهد گنجانده شدن درس منطق در فهرست دروس عمومی مقطع کارشناسی باشیم.

منابع درسی:

(مقدماتی)

1. کتاب آموزش منطق: دوره مختصر نوشته آقای محسن غرویان از انتشارات دارالعلم.

2. درآمدی به منطق جدید نوشته آقای ضیاء موحد از انتشارات علمی و فرهنگی.

3. کتاب منطق کاربردی نوشته آقای علی اصغر خندان از انتشارات سمت.

4. آشنایی با منطق ریاضی نوشته هربرت اندرتون ترجمه آقای غلامرضا برادران خسروشاهی از مرکز نشر دانشگاهی.

5. دوره مختصر منطق صوری نوشته آقای محمد خوانساری از انتشارات دانشگاه تهران.

6. کتاب مهارت های منطق جدید نوشته آقای ضیاء موحد و خانم زینب برخورداری از انتشارات دانشگاه تهران.

(عالی)

1. کتاب منطق صوری نوشته آقای محمد خوانساری از انتشارات دیدار.

2. کتاب مغالطات نوشته آقای علی اصغر خندان از انتشارات بوستان قم.

3. کتاب المنطق نوشته آقای محمدرضا مظفر از انتشارات دارالعلم.

4. کتاب تمرینات منطق مظفر نوشته آقای محسن غرویان از انتشارات دارالعلم.

5. کتاب منطق نوشته آقای محمود منتظری مقدم از انتشارات دفتر برنامه ریزی و تدوین کتب حوزه علمیه قم.

6. منطق و استدلال ریاضی نوشته آقای عبدالحسین مصحفی از انتشارات فاطمی.

با توجه به تحریم حمل و نقل هوایی کشور از سوی سازندگان هواپیماهای مسافربری، ضروری است کشور به سمت استفاده از حمل و نقل ریلی به عنوان راه حل جایگزین و ایمن حرکت کند. در ایران تحصیل در زمینه راه آهن در مقطع کارشناسی پیوسته در پنج گرایش در 9 دانشگاه انجام می پذیرد.

گرایش های راه آهن:

1. خط و سازه های ریلی 1394
2. حمل و نقل ریلی 1394
3. ماشین های ریلی 1386
4. خط و ابنیه 1375
5. بهره برداری 1374

دانشگاه و موسسات آموزش عالی مجری:

1. دانشگاه علم و صنعت (گرایش های 1 و 2 و 3)
2. دانشگاه صنعتی کرمانشاه (گرایش 5)
3. دانشگاه اصفهان (گرایش 1)
4. دانشگاه پیام نور (گرایش 4)
5. موسسه آموزش عالی غیرانتفاعی فرزانگان اصفهان (گرایش 1)
6. موسسه آموزش عالی غیرانتفاعی نجف آباد (گرایش 1)
7. موسسه آموزش عالی غیرانتفاعی خاوران (گرایش 1)
8. موسسه آموزش عالی غیرانتفاعی زند شیراز (گرایش 3)
9. مرکز آموزش عالی جهاددانشگاهی کرمانشاه (گرایش 1)

با بررسی 4 مورد از گرایش های فوق، می توان دریافت که آنها بسیار نزدیک به رشته های مهندسی عمران و مهندسی صنایع هستند.
- «خط و سازه های ریلی» و «خط و ابنیه» نزدیک به رشته مهندسی عمران
- «حمل و نقل ریلی» و «بهره برداری» نزدیک به رشته مهندسی صنایع

از این رو پیشنهاد می گردد این گرایش ها به عنوان «زمینه» به رشته های مهندسی عمران و مهندسی صنایع منتقل شوند و تمرکز رشته راه آهن متمرکز بر ماشین های ریلی (حوزه بین رشته ای) گردد.

در زمینه ریل و اتصالات، واگن، و لوکوموتیو ( locomotive) 5 شرکت:

- Bombardier, Canada
- CAF, Spain
- Mitsui, Japan
- Siemens, Germany
- Stadler, switzerland

با توجه به تحریم حمل و نقل هوایی کشور از سوی سازندگان هواپیماهای مسافربری، ضروری است کشور به سمت استفاده از حمل و نقل ریلی به عنوان راه حل جایگزین و ایمن حرکت کند. در ایران تحصیل در زمینه راه آهن در مقطع کارشناسی پیوسته در پنج گرایش در 9 دانشگاه انجام می پذیرد.

گرایش های راه آهن:

1. خط و سازه های ریلی 1394
2. حمل و نقل ریلی 1394
3. ماشین های ریلی 1386
4. خط و ابنیه 1375
5. بهره برداری 1374

دانشگاه و موسسات آموزش عالی مجری:

1. دانشگاه علم و صنعت (گرایش های 1 و 2 و 3)
2. دانشگاه صنعتی کرمانشاه (گرایش 5)
3. دانشگاه اصفهان (گرایش 1)
4. دانشگاه پیام نور (گرایش 4)
5. موسسه آموزش عالی غیرانتفاعی فرزانگان اصفهان (گرایش 1)
6. موسسه آموزش عالی غیرانتفاعی نجف آباد (گرایش 1)
7. موسسه آموزش عالی غیرانتفاعی خاوران (گرایش 1)
8. موسسه آموزش عالی غیرانتفاعی زند شیراز (گرایش 3)
9. مرکز آموزش عالی جهاددانشگاهی کرمانشاه (گرایش 1)

با بررسی 4 مورد از گرایش های فوق، می توان دریافت که آنها بسیار نزدیک به رشته های مهندسی عمران و مهندسی صنایع هستند.
- «خط و سازه های ریلی» و «خط و ابنیه» نزدیک به رشته مهندسی عمران
- «حمل و نقل ریلی» و «بهره برداری» نزدیک به رشته مهندسی صنایع

از این رو پیشنهاد می گردد این گرایش ها به عنوان «زمینه» به رشته های مهندسی عمران و مهندسی صنایع منتقل شوند و تمرکز رشته راه آهن بر ماشین های ریلی (حوزه بین رشته ای) گردد.

در زمینه ریل و اتصالات، واگن، و لوکوموتیو (locomotive) 5 شرکت:

- Bombardier, Canada
- CAF, Spain
- Mitsui, Japan
- Siemens, Germany
- Stadler, switzerland

آشنایی با انجمن ها و همایش های مرتبط با آموزش مهندسی راه آهن:

- American Railway Engineering and Maintenance-of-Way Association (AREMA)

- Railway Engineering Education Symposium (REES)

با توجه به تحریم حمل و نقل هوایی کشور از سوی سازندگان هواپیماهای مسافربری، ضروری است کشور به سمت استفاده از حمل و نقل ریلی به عنوان راه حل جایگزین و ایمن حرکت کند. در ایران تحصیل در زمینه راه آهن در مقطع کارشناسی پیوسته در پنج گرایش، و در 9 دانشگاه انجام می پذیرد.

گرایش های راه آهن:

1. خط و سازه های ریلی (سال 1394)
2. حمل و نقل ریلی (سال 1394)
3. ماشین های ریلی (سال 1386)

4. خط و ابنیه (سال 1375)
5. بهره برداری (سال 1374)

دانشگاه و موسسات آموزش عالی مجری:

1. دانشگاه علم و صنعت (گرایش های 1 و 2 و 3)
2. دانشگاه صنعتی کرمانشاه (گرایش 5)
3. دانشگاه اصفهان (گرایش 1)
4. دانشگاه پیام نور (گرایش 4)
5. موسسه آموزش عالی غیرانتفاعی فرزانگان اصفهان (گرایش 1)
6. موسسه آموزش عالی غیرانتفاعی نجف آباد (گرایش 1)
7. موسسه آموزش عالی غیرانتفاعی خاوران (گرایش 1)
8. موسسه آموزش عالی غیرانتفاعی زند شیراز (گرایش 3)
9. مرکز آموزش عالی جهاددانشگاهی کرمانشاه (گرایش 1)

با بررسی 4 مورد از گرایش های فوق، می توان دریافت که آنها بسیار نزدیک به رشته های مهندسی عمران و مهندسی صنایع هستند.

- «خط و سازه های ریلی» و «خط و ابنیه» نزدیک به رشته مهندسی عمران
- «حمل و نقل ریلی» و «بهره برداری» نزدیک به رشته مهندسی صنایع

از این رو پیشنهاد می گردد این گرایش ها به عنوان «زمینه» به رشته های مهندسی عمران و مهندسی صنایع منتقل شوند و تمرکز رشته راه آهن بر ماشین های ریلی (حوزه بین رشته ای) گردد. تا بدین ترتیب زمینه اجرای گسترده تر برنامه آموزشی رشته راه آهن در مقطع کارشناسی فراهم می گردد. گفتنی است هم اکنون در مقطع کارشناسی ارشد متقاضیان:

- گرایش ماشین های ریلی در آزمون مهندسی مکانیک
- گرایش های راه آهن برقی، و کنترل و علائم راه آهن در آزمون مهندسی برق
- گرایش حمل و نقل ریلی در آزمون مهندسی صنایع
- گرایش مهندسی خطوط راه آهن در آزمون مهندسی عمران

پذیرش در مقطع کارشناسی ارشد این گرایش ها در دانشگاه علم و صنعت انجام می شود.

مطالعه فعالیت های شرکت ها معروف فعال در این زمینه می تواند دید بهتر و روشن تری از آینده شغلی این رشته در اختیار علاقمندان قرار دهد. معروف ترین شرکت ها در زمینه ریل و اتصالات، واگن، و لوکوموتیو (locomotive) عبارتند از:

- Bombardier, Canada
- CAF, Spain
- Mitsui, Japan
- Siemens, Germany
- Stadler, switzerland

آشنایی با انجمن ها و همایش های مرتبط با آموزش مهندسی راه آهن:

- American Railway Engineering and Maintenance-of-Way Association (AREMA)

- Railway Engineering Education Symposium (REES)

با توجه به تحریم حمل و نقل هوایی کشور از سوی سازندگان هواپیماهای مسافربری، ضروری است کشور به سمت استفاده از حمل و نقل ریلی به عنوان راه حل جایگزین و ایمن حرکت کند. در ایران تحصیل در زمینه راه آهن در مقطع کارشناسی پیوسته در پنج گرایش، و در 9 دانشگاه انجام می پذیرد.

گرایش های راه آهن:

1. خط و سازه های ریلی (سال 1394)
2. حمل و نقل ریلی (سال 1394)
3. ماشین های ریلی (سال 1386)

4. خط و ابنیه (سال 1375)
5. بهره برداری (سال 1374)

دانشگاه و موسسات آموزش عالی مجری:

1. دانشگاه علم و صنعت (گرایش های 1 و 2 و 3)
2. دانشگاه صنعتی کرمانشاه (گرایش 5)
3. دانشگاه اصفهان (گرایش 1)
4. دانشگاه پیام نور (گرایش 4)
5. موسسه آموزش عالی غیرانتفاعی فرزانگان اصفهان (گرایش 1)
6. موسسه آموزش عالی غیرانتفاعی نجف آباد (گرایش 1)
7. موسسه آموزش عالی غیرانتفاعی خاوران (گرایش 1)
8. موسسه آموزش عالی غیرانتفاعی زند شیراز (گرایش 3)
9. مرکز آموزش عالی جهاددانشگاهی کرمانشاه (گرایش 1)

با بررسی 4 مورد از گرایش های فوق، می توان دریافت که آنها بسیار نزدیک به رشته های مهندسی عمران و مهندسی صنایع هستند.

- «خط و سازه های ریلی» و «خط و ابنیه» نزدیک به رشته مهندسی عمران
- «حمل و نقل ریلی» و «بهره برداری» نزدیک به رشته مهندسی صنایع

از این رو پیشنهاد می گردد این گرایش ها به عنوان «زمینه» به رشته های مهندسی عمران و مهندسی صنایع منتقل شوند و رشته مستقل راه آهن بر ماشین های ریلی (حوزه بین رشته ای) متمرکز گردد. تا بدین ترتیب زمینه اجرای گسترده تر برنامه آموزشی رشته راه آهن در مقطع کارشناسی فراهم می گردد. گفتنی است هم اکنون در مقطع کارشناسی ارشد متقاضیان:

- گرایش ماشین های ریلی در آزمون مهندسی مکانیک
- گرایش های راه آهن برقی، و کنترل و علائم راه آهن در آزمون مهندسی برق
- گرایش حمل و نقل ریلی در آزمون مهندسی صنایع
- گرایش مهندسی خطوط راه آهن در آزمون مهندسی عمران

پذیرش در مقطع کارشناسی ارشد این گرایش ها در دانشگاه علم و صنعت انجام می شود.

مطالعه فعالیت های شرکت ها معروف فعال در این زمینه می تواند دید بهتر و روشن تری از آینده شغلی این رشته در اختیار علاقمندان قرار دهد. معروف ترین شرکت ها در زمینه ریل و اتصالات، واگن، و لوکوموتیو (locomotive) عبارتند از:

- Bombardier, Canada
- CAF, Spain
- Mitsui, Japan
- Siemens, Germany
- Stadler, switzerland

آشنایی با انجمن ها و همایش های مرتبط با آموزش مهندسی راه آهن:

- American Railway Engineering and Maintenance-of-Way Association (AREMA)

- Railway Engineering Education Symposium (REES)

مدیریت دانش عبارت است از توانمندسازی افراد، گروه ها و سازمان ها برای کسب (Capture)، اندوختن (Store)، ایجاد (Create)، تشریک (Share) و بکارگیری (Apply) به صورت متمرکز و نظام مند جهت رسیدن به اهداف است.

در دنیای رقابتی امروز اقتصاد محصول محور بر پایه دارایی های مشهود، جای خود را به اقتصاد دانش بنیان بر پایه دارایی های نامشهود (سرمایه فکری، سرمایه دانشی) و سرمایه انسانی داده است. در اقتصاد نوین، دانش عامل و منبع اصلی خلق ارزش، رشد اقتصادی و کسب موفقیت محسوب گشته و به تبع آن سنجش عملکرد و کارآیی هر سیستمی وابسته به آن است.

از این رو پیشرفت (رشد و توسعه) کشور نیازمند ایجاد ساختاری اجتماعی است که مسئولیت تولید، ارتقا و به روز رسانی دانش، توسعه توانمندی ها، مدیریت دانش، و اطمینان از بکارگیری دانش موجود را بر عهده گیرد. لذا آموزش مفاهیم، مبانی و اصول مدیریت دانش و ترویج آن بین دانشجویان که لایه تخصصی جامعه را تشکیل می دهند، امری ضروری و حیاتی محسوب می گردد.

امید است شاهد گنجانده شدن عمومی این درس در برنامه دوره های تحصیلی مقطع کارشناسی باشیم.

برخی نتایج استفاده و پیاده سازی مدیریت دانش عبارتند از:

1. جلوگیری از بروز خطاهای مشابه قبلی و صرفه جویی در مصرف منابع

2. ارتقای استانداردها و اصلاح فرآیندها

3. استفاده و به اشتراک گذاری سریع و وسیع دانش، ایده ها، تجارب و مهارت های موجود

4. دسترسی سریع به اطلاعات و منابع مرتبط و تسهیل تصمیم گیری

5. تحریک نوآوری و رشد

منابع پیشنهادی برای مطالعه:

1. کتاب مدیریت دانش کاربردی نوشته Wendi Bukowitz و Ruth L. Williams ترجمه آقایان علی حسین کشاورزی و علی رضاییان از انتشارات سمت.

2. The Knowledge Manager's Handbook Written by Nick Milton, Patrick Lambe From Kogan Page.

3. Knowledge Management: A State of the Art Guide Written by Paul R. Gamble,‎ John Blackwell From Kogan Page Business Books.

4. Encyclopedia of Knowledge Management Written by David G. Schwartz, Dov Te'eni From IGI Global.

5. Working Knowledge Written by by Thomas H. Davenport,‎ Laurence Prusak From Harvard Business Review Press.

6. Knowledge Management: An Integrated Approach Written by Ashok Jashapara From Pearson.

7. Knowledge Management in Theory and Practice Written by Kimiz Dal From MIT Press.